Honderd jaar geleden vond in Antwerpen de zevende editie van de Olympische spelen plaats. De Antwerpse Spelen van 1920 waren bijzonder en zeker voor de ijshockeygeschiedenis. Dankzij de aanwezigheid van een overdekte ijspiste stonden twee wintersporten op het programma tijdens deze Zomerspelen, met name kunstschaatsen en … ijshockey. Kunstschaatsen werd reeds georganiseerd tijdens de Spelen van 1908 in Londen. Voor de ijshockeysport betekenden de Spelen van 1920 het Olympische debuut. Kortom, het allereerste Olympische ijshockeytoernooi werd dus in Antwerpen gespeeld! Immers, de allereerste Winterspelen vonden pas plaats in 1924, in Chamonix. Pas vanaf 1994 vinden dan de Winterspelen in de even jaren tussen de Zomerspelen plaats.
Historisch
De zevende Olympiade heeft bijgevolg een speciale historische waarde. Naast het allereerste ijshockeytoernooi, zorgden de Antwerpse Spelen tevens voor enkele ‘firsts’.
Zo werd voor de eerste keer de vlag met de vijf Olympische ringen gehesen. Ook de vredesduiven werden voor de eerste keer tijdens de Openingsceremonie vrijgelaten. Nog een belangrijke toevoeging was het afleggen van de Olympische eed door een atleet, om te sporten in alle fairplay. Het was de Belgische allround atleet Victor Boin, tevens de vaandeldrager van de Belgische delegatie, die in het Olympische Stadion de eed voor de eerste keer aflegt. Boin was waterpolospeler, schermer en … ijshockeyspeler. Zo was hij de oprichter van de eerste Belgische ijshockeyclub.
Het waren de eerste Spelen na ‘Den Grooten Oorlog’ en de toekenning van de Spelen aan België was een beetje een geschenk voor de moedige vierjarige loopgravenoorlog die het lande had gevoerd tijdens 1914-18. De Spelen zelf duurden haast vijf maanden, waarbij verschillende sporten op verschillende tijdstippen werden afgewerkt.
Olympische ijshockeytoernooi
De Spelen zouden oorspronkelijk op 20 april starten, maar omdat het Amerikaanse ijshockeyteam pas op 19 april in Antwerpen toekwam, werd beslist de start met enkele dagen uit te stellen. Op 22 april werd er ’s avonds geloot voor de ijshockeycompetitie in het Osterrieth-huis. De dag erna, 23 april gingen de Olympische Spelen echt van start met het ijshockeytoernooi. Zeven landen nemen deel aan dit toernooi: Zweden, USA, Canada, Tsjecho-Slowakije, Frankrijk, Zwitserland en uiteraard gastland België.
Teleurstelling voor Team Belgium
De thuisploeg mocht dan ook de spits afbijten want de eerste Olympische face-off brengt de Belgen tegenover de Zweden. Er werd in die tijd nog gespeeld met de 7-mansformatie. De Belgische selectie bestaat dan ook uit zeven spelers. Hun namen: Jean-Maurice Goossens, Maurice Deprez, Paul Goeminne, Philippe Van Volckxsom, Gaston-Louis Van Volxem, goalie François Vergult en kapitein Paul Loicq. Deze blijft achteraf op het toernooi actief als scheidsrechter. De advocaat Loicq zal later voorzitter worden van de IIHF (1922-1947). Elk jaar wordt trouwens de ‘Paul Loicq Award’ door de IIHF uitgereikt aan iemand die zich verdienstelijk heeft gemaakt in het ijshockey. Hij is bovendien de enige Belg opgenomen in de Hockey Hall of Fame in Toronto.
Wat voor de Belgen – die zich als medaillekanshebbers (zilver of brons) hadden geprofileerd – een primeur moest worden in het ‘Palais de Glace’ aan de Gezondstraat nr. 9 (thans de Van Heurckstraat) in het Antwerpse stadscentrum, draaide uit op een fiasco. De thuisploeg werd met een 8-0-nederlaag door de Tre Kronor vernederd. De Belgen worden onmiddellijk geëlimineerd. Vandaar dat er waarschijnlijk een teamfoto ontbreekt, aangezien van de overige teams die wel beschikbaar zijn. De teleurstelling is groot, zeker bij de talrijk aanwezige Belgische supporters.
Canadese suprematie
Met Canada, de bakermat van het ijshockey, en in navolging de Verenigde Staten, waren de belangrijkste kandidaten voor het Olympische goud gekend. Canada vaardigde een clubteam af, de Winnipeg Falcons. In feite waren het op één na zelfs allemaal nakomelingen van geëmigreerde IJslanders. Een team met een dramatische geschiedenis. Tijdens de Eerste Wereldoorlog zetten de spelers hun ijshockey-activiteiten ‘on hold’ om te vechten in Europa. Na de oorlog komen ze opnieuw in actie om alsnog het eerste Olympische ijshockeygoud van 1920 in Antwerpen te winnen. Twee originele leden van de Winnipeg Falcons – Frank Thorsteinson en George Cumbers – waren er niet meer bij. Zij sneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog.
Na winst tegen Tsjechoslowakije (15-0) en de USA (2-0) volstond winst tegen Zweden voor de Falcons om Olympisch kampioen te worden. De Zweden boden op 26 april niet veel weerwerk en werden gemakkelijk verslagen met 12-1. Het verhaal gaat dat de Canadezen de Zweden een tegendoelpunt gunden en dat de Zweden, gek van vreugde om dat doelpunt, de Canadezen uitgebreid gingen bedanken. Tsjechoslowakije eindigde op de derde plaats na een thriller tegen Zweden die met een minimale 1-0 score werd beslist.
Bergvall-knock-outsysteem
Als toernooi-formaat werd het toen gangbare Bergvall-knock-outsysteem gebruikt, te beginnen met een eliminatieronde om de winnaar van de gouden medaille te bepalen. Omdat er in de kwartfinales slechts zeven teams speelden om vier halve finalisten te bepalen, kreeg Frankrijk een bye in de halve finale. Na de finale volgde dan nog een tweede en derde tornooi. De confrontatie tussen de verliezers tegen de gouden medaillewinnaar leverde de zilveren medaillist op. Uit de wedstrijden van alle verliezers tegen de zilveren medaillist werd dan uiteindelijk de bronzen medaillist bekend. Uiteindelijk behaalde Canada dus goud, de USA zilver en Tsjecho-Slowakije brons.
Resultaten volgens het Bergvall-knock-outsysteem
Gouden medailleronde
Kwartfinales
- Canada vs. Tsjecho-Slowakije: 15-0
- USA vs. Zwitserland: 29-0
- Zweden vs. België: 8-0
Halve finales
- Canada vs. USA: 2-0
- Zweden vs. Frankrijk: 4-0
Finale
- Canada vs. Zweden: 12-1
Zilveren medailleronde
De drie teams verslagen door Canada in de gouden medaille-ronde speelden vervolgens tegen elkaar om de tweede plaats te bepalen. Tsjechoslowakije kreeg een bye in deze zilveren medailleronde.
Halve finale
- USA vs. Zweden: 7-0
Finale
- USA vs. Tsjecho-Slowakije: 16-0
Bronzen medailleronde
Ten slotte speelden de drie overgebleven teams die eerder waren verslagen door de eerste plaats Canada of de tweede plaats Verenigde Staten tegen elkaar om de derde plaats te bepalen. In tegenstelling tot de gouden en zilveren toernooien werd er geen blinde trekking gehouden. Vanwege de wens van de organisatoren om het toernooi op tijd af te ronden, en omdat ze niet graag een team twee keer per dag wilden laten spelen, kreeg Tsjechoslowakije een bye in de bronzen wedstrijd.
Halve finale
- Zweden vs. Zwitserland: 4-0
Finale
- Zweden vs. Tsjecho-Slowakije: 0-1
Eindresultaat
- Canada (goud)
- USA (zilver)
- Tsjecho-Slowakije (brons)
- Zweden
- Zwitserland
- Frankrijk
- België
Jubileumviering afgelast
Stad Antwerpen had een heleboel activiteiten gepland om de 100ste verjaardag van deze toch wel historische Spelen te vieren. Onder andere met een Olympische Parade van de Antwerpse sportclubs naar het Olympische Stadion. Antwerp Phantoms was tevens uitgenodigd hieraan deel te nemen. Corona besliste er jammer genoeg anders over.
