Martijn en Jeroen Oosterwijk. P.K. en Malcolm Subban. Patrick en Stephane Roy. Henrik en Joel Lundqvist. Joonas en Tuukka Rask. Phil en Tony Esposito. Zomaar wat duo’s, of toch niet? Het zijn allemaal broers die ijshockeyen of dat hebben gedaan. Bovendien is/was één van de broers goalie. De Esposito broers zijn toch wel de meest succesvolle. Beide zijn lid van de Hockey Hall of Fame. Beide staan in de lijst met 100 beste NHL spelers aller tijden die in 2017 werd opgesteld.
Tekst gaat verder onder de foto
Sterren in Chicago en Boston
Zowel Phil als zijn jongere broer Tony speelden voor Chicago Black Hawks (in die tijd nog geen Blackhawks) maar voordat Tony Esposito er goalie werd was Phil al twee seizoen actief bij Boston Bruins. Phil groeide bij de Bruins uit tot één van de allerbeste ijshockeyers allertijden en Tony, die vijftien seizoen in Chicago bleef, groeide uit tot één van de beste goalies in de NHL, ooit.
De broers Esposito werden begin jaren veertig van de vorige eeuw geboren in Sault Ste. Marie, Ontario. Net over de grens met de Verenigde Staten. Een stadje dat voornamelijk draaide op de staalindustrie. Dat de Espositos Italiaanse roots hebben, is nog steeds te horen als je ze hoort praten met een dik Canadees/Italiaans accent. De enige sport van belang in de stad was ijshockey. En dat is ook wat Phil en Tony gingen doen. Zoveel en zolang mogelijk. Met de komst van de lente en het warmere weer werd al weer uitgekeken naar de tijd dat de buiten banen weer ijs hadden.
Tekst gaat verder onder de foto
Phil: Snel naar de profs
Phil kon niet zo goed studeren (of wilde dat niet). De oudste broer wilde maar één ding, in de NHL spelen. Hij was echter geen goede schaatser. Wel eentje met een drive en als Phil zich voor het doel van de tegenstander had neergezet, kreeg men hem daar haast niet meer weg. Op zijn zeventiende ging hij uit huis om Junior Hockey te gaan spelen bij Sarnia Legionnaires. Dat betekende dat hij eigendom werd van Chicago Black Hawks omdat de teams een verbintenis hadden. Via Sarnia kwam hij bij St. Louis Braves terecht het waar hij zijn eerste professionele wedstrijden speelde. In anderhalf seizoen (114 wedstrijden) kwam hij in St. Louis tot 170 punten (62G, 108A). Genoeg reden voor de Black Hawks om hem naar Chicago te halen en in de NHL te laten spelen.
Tekst gaat verder onder de foto
Toen Phil uit Sault Ste. Marie vertrok richtte hun vader, Pat Esposito, met enkele anderen een team op (Sault Ste. Marie Greyhounds) om hun zoons dichtbij huis te kunnen houden, te trainen en ze georganiseerd ijshockey te laten spelen.
Tony: Eerst studeren dan prof
Tony speelde één jaar voor de Soo Greyhounds. (Een andere grote ijshockeyer die voor de Greyhounds speelde in het seizoen 1977/1978 was Wayne Gretzky). Na een seizoen voor Soo te hebben gespeeld in de Northern Ontario Junior Hockey League ging Tony de grens over om te studeren en te ijshockeyen voor Michigan Tech Huskies. In 1964/1965 leidde hij de Huskies naar het kampioenschap in de NCAA. De jongste Esposito heeft nog steeds records op zijn naam staan bij MTU.
Na zijn vier jaar in de NCAA verhuist Tony Esposito naar het westen van Canada om voor Vancouver Canucks zijn eerste profwedstrijden te gaan spelen in de Western Hockey League.
Tekst gaat verder onder de foto
Van Chicago naar Boston
Inmiddels zat Phil’s tijd er in Chicago op. Hij voelde zich er nooit echt gewaardeerd. Ondanks dat hij in een toplijn speelde met Bobby Hull en ook het ijs deelde met Stan Mikita. Hij was een meer dan goede spelmaker maar zelf vond hij dat hij de man was die de gemiste schoten van Hull en Mikita moest verwerken tot een succesvolle rebound en goal. Een meningsverschil met het management over de toekomst leidde, na drieënhalve seizoenen, in een trade naar Boston.
Successen bij de Bruins
Phil ging van het eerste geplaatste Chicago naar Boston dat helemaal onderaan stond. Waar Bobby Hull in Chicago de superster was, schaatste in Beantown en nog grotere rond. Met Bobby Orr hadden de Bruins een aanstaande mega-ster in huis. Nu kregen ze er met Phil Esposito nog een rijzende ster bij. Eentje met een winnaarsmentaliteit zoals er maar weinigen hebben. Hij trok daar het hele team in mee. Medespelers uit die tijd geven aan dat dat één van redenen was voor het succes van de Big Bad Boston Bruins in de jaren ’70. Orr en Phil Esposito vulden elkaar perfect aan. De rustige Orr en de meer emotionele Phil Esposito. Beide waren sterren en beide gaven elkaar de ruimte om dat te zijn. Orr met de geweldige schaatstechniek en passes. Phil met de kracht om voor het doel van de tegenstander de ene na de andere puck binnen te werken.
Tekst gaat verder onder de foto
In Phil’s zesde jaar in de NHL, kwam ook zijn jongere broer de NHL binnen. In het seizoen 1968/1969 kwam hij dertien wedstrijden uit voor Montreal Canadiens. Tony was een vreemde verschijning in de NHL. Er werd vreemd aangekeken tegen zijn manier van keepen waarbij hij vaak naar het ijs ging. Nu is die stijl bekend als de butterfly style en wordt deze algemeen gebruikt. Tony Esposito is één van de grondleggers.
Ook Tony naar de NHL
Tony’s eerste NHL wedstrijd betekende 26 minuten als back-up goalie tegen Oakland Seals. Zijn eerste wedstrijd als startende goalie was tegen Boston Bruins. De wedstrijd eindigde in 2-2 en Tony had 33 saves. Maker van de twee Bruins goals…. Phil Esposito. Ook al waren het broers met een hechte band, winnen was belangrijk en scoren ook.
In 1969 won Montreal de Stanley Cup en ondanks dat hij niet in de play-offs speelde kwam zijn naam wel op de Cup te staan. Op de replica die in 1992/1993 werd gemaakt is de naam van Tony verkeerd terecht gekomen. Anthony “Tony” Esposito zijn naam staat niet weergegeven als A. ESPOSITO maar als P. FSPOSITO.
Tekst gaat verder onder de foto
Na dertien wedstrijd in het doel van Montreal werd Tony aan het eind van het seizoen getraded naar Chicago. Na het vertrek van Phil ging het slechter met de Black Hawks. Twee jaar na het vertrek van de oudste Esposito stond het inmiddels onderaan in hun Divisie. Met de komst van Tony ging het snel beter en waren zij weer snel de eerste. Ook met Tony persoonlijk ging het meer dan goed. In zijn eerste jaar als Black Hawk had hij vijftien shut outs! Een record dat nog steeds niet is geëvenaard in de NHL.
Dat seizoen (1969/1970) won Tony de Calder Memorial Trophy als rookie van het jaar. Niet de enige prijs die hij in zijn vijftien jaar in Chicago zou winnen.
“Jesus saves, Espo scores on the rebound”
Aan de Oostkust was Phil aan het uitgroeien tot superster bij de Bruins. 
Boston fans hadden stickers op hun auto met de tekst: “Jesus saves, Espo scores on the rebound.” En scoren deed hij met de regelmaat van de klok. Hij was de eerste speler in de geschiedenis van de NHL die de barrière van 100 punten in één seizoen doorbrak. In 1969 doorbrak hij de grens niet met één of twee punten maar kwam uit op 126 punten. Het seizoen daarop kwam hij één punt te kort en bleef steken op ‘slechts’ 99 punten. De vijf daaropvolgende seizoenen werd de 100 punten grens met schijnbaar gemak gepasseerd.
De reguliere seizoenen van Phil Esposito bij Boston Bruins
| Games | Goals | Assists | Points | |
| 1967-68 | 74 | 35 | 49 | 84 |
| 1968-69 | 74 | 49 | 77 | 126 |
| 1969-70 | 76 | 43 | 56 | 99 |
| 1970-71 | 78 | 76 | 76 | 152 |
| 1971-72 | 76 | 66 | 67 | 133 |
| 1972-73 | 78 | 55 | 75 | 130 |
| 1973-74 | 78 | 68 | 77 | 145 |
| 1974-75 | 79 | 61 | 66 | 127 |
| 1975-76 | 12 | 6 | 10 | 16 |
In Chicago zullen ze zich wellicht achter de oren hebben gekrabd over de trade een aantal jaren eerder toen Phil het record van Bobby Hull verbeterde voor het aantal goals in één seizoen. Hull zijn record stond op 58 goals. Phil Esposito verpulverde dat in 1970/1971 met 76 goals.
Goede lijngenoten zoals Ken Hodge en Wayne Cashman en passes van achteruit van Orr hielpen natuurlijk wel. In 1970 en 1972 won Boston de Stanley Cup aan de zijde van Orr en Phil Esposito. In 1971, 1972 en 1974 waren de Bruins, qua behaalde punten, het beste team in de NHL.
Records worden gebroken
Het record van 76 bleef tot 1982 staan. Toen scoorde ene Wayne Gretzky zijn 77e, 78e en 79e goal voor Edmonton Oilers in de wedstrijd tegen St. Louis Blues. Ook het record van 152 punten in één seizoen werd door Gretzky verbeterd. Er zijn overigens nog maar drie andere spelers geweest die meer dan 150 punten in één seizoen wisten te scoren: Mario Lemieux, Steve Yzerman en Bernie Nicholls.
Tekst gaat verder onder de foto
Een record dat wel is blijven staan is het aantal schoten op doel. In 1970/1971 nam Phil 550 keer het doel van de tegenstander onder vuur. Er is slechts één speler geweest die daar enigszins (meer dan 450) in de buurt kwam; Alexander Ovechkin.
Phil Esposito groeide, met recht, uit tot een megaster in Boston. Zo won hij twee Stanley Cups met de Bruins en persoonlijk won hij twee keer de prijs voor beste speler in de NHL (Hart Trophy) die wordt bepaald door de pers. Ook won hij twee keer de Lester B. Pearson Award (de huidige Ted Lindsay Award). De MVP die wordt bepaald door de spelers zelf.
Prijzen in Chicago voor Tony
Ook Tony groeide uit tot een superster op het ijs. Met Chicago wist hij nooit de Stanley Cup te winnen alhoewel er wel twee keer in de finale werd gespeeld. In zijn eerste acht seizoenen bij de Black Hawks won hij drie keer Venzina Trophy als beste goalie in de NHL.
Wedstrijden tussen Chicago en Boston waren destijds niet tussen de Black Hawks en Bruins. Het waren wedstrijden tussen Tony en Phil. Beide wilde de beste zijn. De ene wilde scoren de andere wilde dat voorkomen. Beide zetten een tandje bij om de andere af te troeven. Inmiddels waren er twee Esposito’s superstars.
Toch waren er ook verschillen tussen de rustige goalie en de flamboyante goalgetter. Op de wedstrijddag stond bij Tony alles in teken van het ijshockey. Pure focus en niets mocht of kon hem daarvan afbrengen. Bij Phil was dat heel anders. Pas zo’n twee uur voor de wedstrijd begon de oudere broer zich bezig te houden met de wedstrijd. Wel was hij heel erg bijgelovig.
Tekst gaat verder onder de foto
Een keer per jaar stonden de broers samen op het ijs zonder dat er al te veel van af hing. Tijdens de All Star game. In 1970 en 1980 speelden ze voor hetzelfde team. In 1971, 1972, 1973 en 1974 speelden de broers tegen elkaar. Hun vader vond dat de mooiste wedstrijden als ze samen op het ijs stonden. Voor hun moeder waren ook de All Star wedstrijden een hel. Zij kon bijna niet kijken als Tony speelde. Ieder keer als er tegen hem werd gescoord deed haar dat pijn. De slechtste positie, voor een moeder’s kind is goalie, zei zij ooit.
Summit Series 1972
In 1972 speelden de Espositos samen voor dezelfde ploeg. Acht wedstrijden van Canada tegen de USSR. Vier in Canada, vier in de USSR. Phil scoorde de eerste goal in de eerste wedstrijd, die echter wel werd verloren.
Tony speelde niet in die eerste wedstrijd maar mocht wel in de tweede tussen de palen plaatsnemen. De eerste periode was hij geweldig. Phil: “Die tweede wedstrijd, in Toronto, ik denk dat ik nog nooit iemand zo heb zien keepen als Tony in die eerste periode. Hij hield ons in de wedstrijd totdat we zelf op dreef kwamen.” Zelf scoorde Phil de belangrijke eerste goal voor Canada dat de tweede wedstrijd won.
De winners mentaliteit hadden ze van hun vader die bijvoorbeeld na een wedstrijd kon zeggen: “Twee goals waarom geen drie?” Altijd beter willen, door naar de volgende wedstrijd. Zeggen dat ze goed hadden gespeeld deed hij niet. Op één keer na. Die tweede wedstrijd in de Summit Series. Toen zowel Phil als Tony werden uitgeroepen als beste speler.
De derde wedstrijd, gespeeld in Winnipeg, eindigde in 4-4. De vierde wedstrijd, in Vancouver ging naar de USSR en het publiek was duidelijk ontevreden met dit verlies.
Slecht begin maar goed einde in Moskou
Bij de aankondiging van de spelers bij de eerste wedstrijd in Moskou viel Phil op het ijs. Tot hilariteit van het Sovjet publiek. De wedstrijd ging daarna ook nog eens verloren maar Canada won wedstrijden zes, zeven en acht.
Phil Esposito was de grote man bij Canada met dertien punten in acht wedstrijden (7G, 6A). Van de drie goalies die in de Summit Series speelden, zette Tony de beste cijfers neer. Net wat beter dan Vladislav Tretiak en teamgenoot Ken Dryden.
| Player | GP | W | L | T | GA | GAA | SV% | Team | |
| 35 | Tony Esposito | 4 | 2 | 1 | 1 | 13 | 3.33 | .882 | Chicago Black Hawks |
| 20 | Vladislav Tretiak | 8 | 3 | 4 | 1 | 31 | 3.88 | .882 | CSKA Moscow |
| 29 | Ken Dryden | 4 | 2 | 2 | 0 | 19 | 4.75 | .838 | Montreal Canadiens |
Toch eindigde de Series voor Tony met een teleurstelling. In de achtste wedstrijd stond niet hij op het ijs maar Dryden. Voor iemand met de instelling van een Esposito was dat moeilijk te verteren.
Voor Canada en de USSR stond er meer op het spel dan ‘zomaar’ een ijshockeywedstrijd. Het was midden in de Koude Oorlog. Het was het Westen tegen het Oostblok. Dat was ook zo met de spelers. Ze hadden geen hekel aan de mensen uit de USSR maar wel aan het systeem.
Russische schoonzoon
In 1972 zou het voor Phil onmogelijk geweest zijn om überhaupt te kunnen bedenken dat zijn dochter ooit met een Rus zou gaan trouwen. Alexander Selivanov deed dat destijds ook niet. Hij was toen nog maar anderhalf jaar oud. Vijfentwintig jaar later trouwden Selivanov en Carrie Esposito. Haar vader was toen General Manager van Tampa Bay Lightning. Alexander speelde voor de ploeg uit Florida. In de seizoenen 2009/2010 en 2011/2012 speelde de schoonzoon van Phil Esposito voor HYS Den Haag.
Tekst gaat verder onder de video
Alexander Selivanov HYS The Hague
THROWBACK | Negen jaar geleden maakte RTL7 een reportage over oud-HYS The Hague en NHL speler: Alexander Selivanov! #TBT ??
Geplaatst door Hijs Hokij Den Haag op Donderdag 16 mei 2019
Van Boston naar New York
Na negen jaar in Boston werd Phil Esposito, tot zijn verrassing, getrade naar New York Rangers. Zijn mede-superster bij de Bruins Orr had een knie blessure en onduidelijk was hoe dat zou gaan verlopen. Misschien was het wel het einde van Orr zijn carrière. De club uit Beantown wilde geen risico nemen en stuurde Esposito naar New York voor een vervanger van Orr; Brad Park. Topverdediger en aanvoerder van de Rangers.
Na vijf seizoenen in New York stopte hij met actief ijshockey en werd assistent coach. Een aantal jaar later werd hij General manager van de Rangers. Dat stopte in 1988/1989.
Tony bleef in de tussentijd spelen voor Chicago. Dat deed hij met nog steeds zeer goede statistieken tot zijn 42e.
Ook Tony werd daarna General Manager. Niet bij de club waar hij zo lang speelde maar bij Pittsburgh Penguins. Door het gebrek aan succes namen de Penguins en Tony Esposito na het seizoen 1989/1990 afscheid van elkaar.
Tampa Bay Lightning
In 1992 deed zich een mogelijkheid voor om weer samen te werken. Phil was bezig met een nieuwe NHL franchise, Tampa Bay Lightning. Hij werd er ook President en General Manager. Kleine broer Tony werd aangesteld als hoofd scouting. Bij de Lightning kwam Phil ook zijn toekomstige schoonzoon tegen die vijf seizoenen voor de ploeg uitkwam. Onder leiding van Phil speelde ook de eerste vrouw voor een NHL team; Manon Rhéaume. Van 1992 tot en met 1998 bleven de Espositos aan het roer in Tampa Bay.
Rugnummers 7 en 35
Bij Boston is het nummer 7 waarmee Phil speelde in december 1987 teruggetrokken. Ray Bourque, zelf ook een superster, speelde destijd met nummer 7 op zijn rug. Voor de wedstrijd trok hij dat shirt uit en trok een ander shirt aan met nummer 77. Een nummer dat later door de Bruins (en Colorado Avanlanche waar Bourque ook speelde) ook werd teruggetrokken.
In de lijst van 100 beste NHL spelers staat Phil op een achttiende plaats.
Tekst gaat verder onder de video
Tony was de eerste goalie die officieel met nummer 35 speelde in de NHL. Normaal gesproken speelden goalies met 1 of 30 op hun shirt. Omdat die nummers al in gebruik waren bij de Black Hawks koos Tony voor 35. Een nummer dat nu veel vaker door goalies wordt gebruikt. Niet bij Chicago Blackhawks, want in november 1988 werd dat nummer teruggetrokken en hangt het sindsdien in de top van de United Center met de naam Esposito achterop.
Tony staat in de lijst van 100 beste NHL spelers op een 79e plaats.
